Webinar Prof. Jo Nijs: Centrale sensitisatie & aanhoudende pijn: Recente ontdekkingen op weg naar precisiegeneeskunde: 29 June 2022

Centrale sensitisatie en aanhoudende pijn – recente ontdekkingen op weg naar precisiegeneeskunde

Chronische pijn is wereldwijd erkend als een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Deze webinar, geleid door prof. dr. Jo Nijs (VUB, UZ Brussel), biedt een diepgaande blik op de meest recente wetenschappelijke inzichten rond centrale sensitisatie en nociplastische pijn.

Deelnemers leren hoe veranderingen in het pijnverwerkingssysteem leiden tot aanhoudende pijn, zelfs zonder duidelijke weefselschade of zenuwlaesie. Aan de hand van de nieuwe IASP-criteria voor nociplastische pijn wordt uitgelegd hoe centrale sensitisatie klinisch herkend kan worden en welke implicaties dit heeft voor diagnostiek en behandeling.

Het programma onderscheidt drie thema’s:

1. Wat is nociplastische pijn en centrale sensitisatie?
2. – Begrip van de neurofysiologische mechanismen achter langdurige pijn.
3. – Het ‘dynamic pain connectome’ en de rol van het brein bij pijnmodulatie.
4. - Onzin van centrale sensitisatie
5. – Waarom bottom-up behandelingen (zoals chirurgie, elektrotherapie, dry needling) vaak falen bij deze patiëntengroep.
6. – De beperkingen van centraal werkende pijnmedicatie en de risico’s van opioïdengebruik.
7. - Zin van centrale sensitisatie
8. – Het belang van pijneducatie, biopsychosociale benadering en leefstijlfactoren (stress, slaap, voeding, fysieke activiteit).
9. – Hoe oefentherapie en pijneducatie samen kunnen leiden tot duurzame verbetering, zoals aangetoond in studies van Malfliet et al. (JAMA Neurology 2018).

Na afloop kunnen deelnemers:

• centrale sensitisatie onderscheiden van nociceptieve en neuropathische pijnmechanismen,
• herkennen welke patiënten risico lopen op een centrale overgevoeligheid,
• en wetenschappelijk onderbouwde strategieën toepassen gericht op top-down modulatie en gedragsverandering.

Leerdoelen

1. Kritisch evalueren van de neurofysiologische mechanismen die ten grondslag liggen aan centrale sensitisatie en nociplastische pijn, inclusief hun rol binnen het ‘dynamic pain connectome’ en hun betekenis voor aanhoudende pijn zonder weefselschade.
2. De IASP-criteria voor nociplastische pijn integreren in complex klinisch redeneren om nociceptieve, neuropathische en nociplastische pijnmechanismen te onderscheiden bij aandoeningen zoals artrose, whiplash, tendinopathieën en chronische lage-rugpijn.
3. De beperkingen van bottom-up en farmacologische interventies analyseren en beoordelen (zoals chirurgie, elektrotherapie en opioïden) door kritisch te interpreteren waarom deze strategieën vaak falen bij patiënten met centrale sensitisatie.
4. Een top-down, evidence-based behandelplan ontwerpen en onderbouwen dat pijneducatie, cognitief-gedragsmatige interventies, leefstijlverandering en graduele oefentherapie combineert om de centrale pijnverwerking te moduleren.
5. Reflecteren op en herformuleren van de therapeut–patiëntcommunicatie door gebruik te maken van metaforen zoals de ‘spamfilter’, met als doel het patiëntinzicht te vergroten, medical shopping te verminderen en zelfeffectiviteit in pijnmanagement te bevorderen.

Bronnen:

1.        Nijs JG, SZ; Clauw, DJ; Fernández-de-las-Peñas, C; Kosek, E; Ickmans, K; Fernández Carnero, J; Polli, A; Kapreli, E; Huysmans, E; Cuesta-Vargas, AI; Mani, R; Lundberg, M; Leysen, L; Rice, D; Sterling, M; Curatolo, M. . Central sensitisation in chronic pain conditions: Latest discoveries and their potential for precision medicine. The Lancet Rheumatology 2021; 3: e383-92.

2.        Kosek E, Cohen M, Baron R, et al. Do we need a third mechanistic descriptor for chronic pain states? Pain 2016; 157(7): 1382-6.

3.        Kosek E, Clauw D, Nijs J, et al. Chronic nociplastic pain affecting the musculoskeletal system: clinical criteria and grading system. Pain 2021; 162(11): 2629-34.

4.        Nijs J, Leysen L, Vanlauwe J, et al. Treatment of central sensitization in patients with chronic pain: time for change? Expert opinion on pharmacotherapy 2019; 20(16): 1961-70.